صنعت نساجی
صنعت نساجی یکی از صتایع اشتغال‌زا و مولد در بسیاری از کشورها محسوب می‌گردد و دارای زیر شاخه‌های متعددی از جمله تهیه و تولید الیاف، ریسندگی، بافندگی، رنگرزی، چاپ و تکمیل، تولید انواع البسه و پوشاک می‌باشد که هر یک خود دارای زیر گروه‌های متعدد بسیاری است. یکی از شاخه‌های نساجی، صنعت فاستونی است. گرایش به استفاده از الیاف طبیعی انسان‌ها از آغاز همواره از الیاف طبیعی برای تهیه لباس و پوشش خود استفاده کرده‌اند. استفاده از الیاف مصنوعی به اواخر قرن نوزده میلادی باز می‌گردد. الیاف مصنوعی به دلیل اینکه به طور کامل ساخته دست بشر هستند و در تهیه آن ها از مواد شیمیایی استفاده می‌شود نسبت به الیاف طبیعی ارزان‌تر و فراوان‌تر هستند به همین دلیل در دوره‌ای استفاده از الیاف مصنوعی رواج پیدا کرد و صنعت لباس به انواع مواد شیمیایی و بعضا سمی، آلوده شد. البته الیاف طبیعی همواره مخاطبان خاص خود را حفظ کرده و به رشد در صنعت لباس و مد ادامه دادند. در دهه‌های اخیر با توجه به رشد فکری و آگاهی مردم نسبت سلامت و محیط اطراف خود تقاضا برای داشتن لباس‌های عاری از مواد شیمیایی و مصنوعی افزایش چشم‌‌گیری داشته است. استفاده از الیاف طبیعی علاوه بر کمک به سلامت و زیبایی پوست انسان به نفع محیط زیست او نیز هست و به پاکی و حفظ طبیعت کمک می‌کند، پس بیایید با استفاده از الیاف طبیعی به خودمان و محیط زیست‌مان احترام بگذاریم.
پشم
استفاده
از پشم حیوانات برای تهیه لباس نیز به هزاران سال پیش باز می‌گرد، و بر اساس یافته‌های باستان شناسی از خاور نزدیک به اروپا راه یافته است. الیاف پشمی بافت منحصر به فردی دارند، الیافی مقاوم و به طور طبیعی ضد آب هستند و مایعات را جذب خود نمی‌کنند. یکی از ویژگی‌های جالب پشم این است که با جذب رطوبت گرما تولید می‌کند، یعنی به عنوان مثال اگر لباس پشمی بر تن داشته باشید و از اتاق گرم به هوای سرد بیرون قدم بگذارید پشم بخار آب موجود در هوا را جذب کرده و گرم نگاه‌تان می‌دارد، حالا اگر مجددا از هوای سرد بیرون وارد اتاق گرمی شوید رطوبت موجود در لباس پشمی‌تان وارد هوای اطراف شده و احساس خنکی دلپذیری به شما می‌بخشد در واقع پشم به دلیل حفظ هوای متراکم شده در خود باعث می‌شود فردی که لباس پشمی بر تن دارد در برابر تغییرات دمای محیط اثر کمتری بپذیرد که این امر به تعادل دمایی بدن کمک می‌کند. همچنین پشم علاوه بر رنگ پذیری عالی، عایق صدا و مقاوم در برابر اشتعال و عبور امواج ماورابنفش نیز می‌باشد. با توجه به منطقه بندی پشم از نظر تجارت، انواع پشم‌های موجود که به میزان زیادی وجود دارند به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
• پشم مرینوس
• پشم‌های دورگه (ظریف، متوسط و ضخیم)
• پشم‌های قالی بافی
همچنین برای درجه‌بندی کیفیت پشم از اعدادی استفاده می کنند که هرچه عدد کیفیت بالاتر باشد، کیفیت آن مطلوب‌تر است. بر اساس تقسیم بندی تجاری درجه کیفیت، پشم مرینوس در بالاترین درجه کیفیت با عدد کیفی ۶۰S و بالاتر قرار می‌گیرد.
صنعت فاستونی
قدمت صنعت فاستونی از آغاز تمدن بشری تاکنون است. تحقیقات باستان شناسان نشان می‌دهد از زمانی که بشر در روی زمین زیست را آغاز نمود، حیواناتی نظیر گوسفندان نیز وجود داشته است. بنابراین چنین به نظر می‌رسد که پشم جزء الیاف اولیه موجود برای ریسندگی و تبدیل آن به نخ و سپس پارچه می‌باشد پارچه معمولا از نخ تهیه می‌شود، نخ نیز به نوبه خود از الیاف نساجی که به یکدیگر تابیده شده‌اند تهیه می‌گردد. بخشی از الیاف به کار رفته در پارچههای پشمی و فاستونی، پشم است، اما در نخ‌هایی که برای تهیه فاستونی به کار گرفته می‌شوند، علاوه بر اینکه از پشم ظریف استفاده می‌شود، رشته‌های پشم در هنگام تولید به صورت موازی نسبت به یکدیگر قرار گرفته می‌شوند و به واسطه‌ی این عمل نخ فاستونی دارای ظاهری صاف و منظم می‌باشد و برای دستیابی به چنین ظاهری از الیاف پشم نوی شانه شده استفاده می‌شود که با عمل شانه‌زنی الیاف پشمی که دارای طول بلندی می‌باشند، صاف شده و الیاف کوتاه‌تر از دسته الیاف جدا می‌گردد. لازم به ذکر است که نخ‌های متداول در بافندگی فاستونی با تاباندن، دو نخ یک لا به یکدیگر تولید می‌شود. در مقابل نخ‌های پشمی از الیاف با ظرافت کمتر تولید می‌شوند و ریسیدن آن ها نیز به گونه‌ای است که الیاف در تمام جهات نسبت به یکدیگر قرار گرفته و به همین علت دارای ظاهری ناصاف و خشن می‌باشند. بر این اساس پارچه‌ها بر اساس نوع نخی که در بافت آن ها به کار رفته است، نام گذاری می‌شوند. در سیستم ریسندگی پشمی علاوه بر استفاده از پشم نو، به منظور سود بیشتر از الیاف پشم بازیابی شده نیز استفاده می‌شود و به طور کلی الیاف پشم با طول کمتر در سیستم پشمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. تفاوت پارچههای پشمی و فاستونی علاوه بر نوع مواد اولیه، به روش و مراحل تولید آن نیز ارتباط دارد، به طوری که برای تهیه نخ و پارچه فاستونی نیاز به یک روش طولانی برای تبدیل مواد اولیه به محصول نهایی است که این فرآیند چند روز به طول می‌انجامد، در حالی که در روش پشمی این زمان به چندین ساعت تقلیل می‌یابد. بنابراین البسه‌ای که از پشم تهیه می‌شوند ممکن است جزء لباس‌های پشمی یا فاستونی باشد. تفاوت بین این دو گروه از البسه تولید شده از پشم، معمولا برای کسانی که آشنایی کاملی با صنعت نساجی ندارند، مشخص نمی‌باشد. بسیار اتفاق می‌افتد پارچه‌ای که در حاشیه خود مارک “تمام پشمی” دارد به عنوان پارچه پشمی معرفی گردد، در حالی که نام علمی و صحیح آن ممکن است “فاستونی” باشد.
پارچه فاستونی
نوعی پارچه پشمی ساده است که بیشتر برای دوختن کت و شلوار، کت و دامن و در واقع لباس‌های رسمی مردانه و زنانه به کار می‌رود. از آن‌جا که این پارچه نخستین بار در شهر بوستون آمریکا بافته شده‌است، به آن بوستونی می‌گفته‌اند. لفظ فاستونی روسی‌شده این نام است که به همراه پارچه مذکور از روسیه به ایران آمده‌است. تعاریف مختلفی برای پارچه فاستونی وجود دارد برای شناسایی این پارچه، لازم است به چند نکته توجه کرد:
جنس پارچه: پارچه ای که با الیاف پشم یا مخلوط الیاف پشم و الیاف مصنوعی همچون پلی‌استر تولید می‌شود فاستونی نام دارد. هر چه درصد پشم پارچه افزایش پیدا کند کیفیت و قیمت نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
عرض پارچه: پارچه فاستونی معمولا در ایران با عرض ١۵٠ سانتی متر عرضه می‌شود.
وزن پارچه: فاستونی می‌تواند در وزن‌های مختلف جهت فصول مختلف تولید شود.
طرح پارچه: طرح پارچه می‌تواند ساده، چهارخانه و یا راه راه باشد.
خصوصیات پارچه با الیاف مختلف
پارچه شبه فاستونی
در سال‌های اخیر به دلیل افزایش روزافزون قیمت پشم و به تبع قیمت پارچه فاستونی متشکل از پشم، بعضی از تولیدکنندگان به تولید پارچههای شبه فاستونی رو آورده‌اند. این پارچه‌ها که بیشتراز الیاف پلی‌استر و ویسکوز تشکیل می‌شوند، انعطاف‌پذیری کمتر و نیز دوام کمتری در استفاده داشته، بنابراین عمر مفید پایین‌تری نیز دارند اما در مقابل ارزان‌تر هستند.
با توجه به اینکه برای تولید پارچه فاستونی و یا شبه‌فاستونی اغلب از ترکیبی از الیاف استفاده می‌شود، خصوصیات پارچه حاصل از ترکیب دو نوع (یابیشتر) الیاف نیز، دارای خصوصیات ترکیبی می‌باشد. برای مثال پارچه فاستونی پشم و پلی استر قابلیت تنفس پذیری، بیشتری از پارچه پلی‌استر و کمتری از پارچه پشمی دارد و پارچه شبه فاستونی پلی‌استر و ویسکوز راحتی، کمتری از پارچه ویسکوز و بیشتری از پارچه پلی‌استر دارد.
جدول مقایسه پارچه فاستونی ۴۵-۵۵ و پارچه شبه فاستونی پلی‌استر ویسکوز
